Cùng với sự tăng lên nhanh chóng của nhu cầu sử dụng các thiết bị điện tử là sự quá tải điện năng, nhiều sự có cháy nổ điện xảy ra. Để hạn chế những rủi ro trên, rơ le nhiệt ra đời có năng bảo vệ động cơ, mạch điện khỏi bị quá tải hay các thiết bị điện tránh được hỏng hóc do sự thay đổi đột của dòng điện. Bài viết này BKAII cùng các bạn tìm hiểu những thông tin cơ bản về khái nệm, cấu tạo, phân loại và công dụng của rơ le nhiệt nhé!
Rơ le hay còn gọi là Relay nhiệt, Rơle nhiệt là một thiết bị dùng để bảo vệ các mạch điện và thiết bị điện không bị hỏng khi dòng điện quá tải, tăng lên đột ngột. Rơ le nhiệt có chức năng đóng cắt các tiếp điểm khi dòng điện tăng mạnh sinh ra nhiệt tác động lên thanh kim loại khiến chúng bị giãn nở. Nhờ sự có mặt của rơ le mà các thiết bị điện và máy móc sẽ hoạt động ổn định hơn cũng như không bị hư hỏng khi quá tải. Chính vì vậy, rơle nhiệt được ứng dụng trong hầu hết các hệ thống điện từ công nghiệp tới dân sự.
Đặc điểm của Relay nhiệt
Relay nhiệt không tác động tức thời theo trị dòng điện vì nó quán tính nhiệt lớn nên cần thời gian để phát nóng. Thời gian làm việc của rơ le nhiệt từ khoảng vài giây cho đến vài phút nên không được dùng để bảo vệ ngắn mạch được. Khi lắp đặt thêm cầu chì với rơ le nhiệt sẽ thêm một chức năng nữa là bảo vệ ngắn mạch.
Trong hệ thống điện công nghiệp thì relay nhiệt được dùng ở điện áp xoay chiều đến 500V với tần số 50Hz, loại Rơ le nhiệt mới lên đến 150A, điện áp một chiều lên đến 440V.
Khí cụ điện này được ứng dụng trong đa dạng các hệ thống điện khác nhau từ dân dụng đến công nghiệp để bảo vệ quá tải cho các thiết bị điện của nhà máy cũng như của gia đình. Trong công nghiệp, thiết bị này được lắp kèm với công tắc tơ, khởi động từ. Trong hệ thống điện, rơ le nhiệt đóng vai trò bảo vệ quá tải cho các thiết bị điện và hệ thống điện được hoạt động ổn định. Khởi động từ và rơ le nhiệt là một bộ đôi thiết bị bảo vệ chắc chắn cho toàn bộ mạng lưới điện của hệ thống.
Cấu tạo rơ le nhiệt
Relay nhiệt gồm các bộ phận chính sau đây:
- Đòn bẩy
- Tiếp điểm thường đóng (NC)
- Tiếp điểm thường mở (NO)
- Vít chỉnh dòng điện tác động
- Thanh lưỡng kim
- Dây đốt nóng
- Cần gạt
- Nút phục hồi (Reset)
Rơ le nhiệt gồm 1 tiếp điểm NC (Tiếp điểm đóng) và NO (Tiếp điểm thường mở)
- Tiếp điểm NC: khi quá tải tiếp điểm NC sẽ mở, bộ phận này thường được mắc nối tiếp với mạch điều khiển (cuộn hút contactor)
- Tiếp điểm NO: khi quá tải tiếp điểm NO sẽ đóng, thường dùng để kết nối với đèn hay còi báo động khi có sự cố xảy ra.
Nguyên lý hoạt động
Rơ le nhiệt hoạt động dựa trên sự thay đổi nhiệt độ của dòng điện. Khi dòng điện quá tải sẽ phát sinh ra một nhiệt lượng lớn khiến cho tấm kim loại của rơ le bị đốt nóng dẫn tới hiện tượng bị giãn nở. Trong thành phần cấu tạo nên rơ le nhiệt, phiến kim loại kép đóng vai trò vô cùng quan trọng để thiết bị hoạt động được hiệu quả nhất. Phiến kim loại kép này được ghép từ 2 thanh kim loại có chỉ số giãn nở khác nhau.
Thông thường thì thanh kim loại sẽ có hệ số giãn nở ít hơn và thường dùng invar (gồm 36% Ni + 64% Fe). Thanh kim loại thứ 2 thường được làm bằng đồng thau hoặc thép crom – niken bởi chỉ số giãn nở của nó lớn hơn khoảng 20 lần so với invar.
Khi dòng điện có sự thay đổi đột ngột, nhiệt độ sẽ tác động lên thanh thép kép khiến nó uốn theo chiều thanh kim loại có hệ số giãn nở ít hơn. Lúc này có thể sử dụng trực tiếp để dòng điện hoặc dây trở bao quanh. Độ uốn cong ít hay nhiều sẽ phụ thuộc vào độ dài và độ dày mỏng cả thanh kim loại.
Phân loại rơ le nhiệt
Có thể phân loại rơ le nhiệt ra thành các loại sau:
- Dựa trên kết cấu có rơ le hở và rơ le kín
- Dựa trên nhu cầu sử dụng cũng như đặc điểm dòng điện, có loại rơ le nhiệt một cực và hai cực
- Theo phương thức đốt nóng có các loại: rơ le đốt nóng trực tiếp, gián tiếp và hỗn hợp
- Theo nguyên lý tác động: rơ le có tiếp điểm và rơ le không tiếp điểm
- Dựa trên cách mắc mạch điện có rơ le sơ cấp và thứ cấp.
Rơ le nhiệt có tác dụng gì?
Công dụng của rơ le nhiệt là bảo vệ các thiết bị điện khi dòng điện quá tải, tăng lên đột ngột. Nhờ có rơ le nhiệt, máy móc và các thiết bị hoạt động bền bỉ và ổn định hơn, giảm nguy cơ hư hỏng trong khi sử dụng điện.
Trong lĩnh vực điện dân dụng, rơ le nhiệt được ứng dụng cho nhiều máy móc và thiết bị dùng trong gia đình, chẳng hạn rơ le nhiệt cho máy bơm nước, máy điều hòa, lò nướng,... Các rơ le nhiệt thường được gắn kèm với cầu chì.
Trên đây là những tìm hiểu của BKAII về rơ le nhiệt. Hy vọng bài viết mang lại những kiến thức hữu ích cho các bạn. Có thắc mắc hay cần thêm thông tin các bạn liên hệ BKAII nhé!
Xem thêm:
- Tìm hiểu chung về bộ điều khiển tự động hóa khả trình PAC
- Rơ le bảo vệ: khái niệm, nguyên lý hoạt động, phân loại
- Giới thiệu về rơ le bán dẫn SSR
- Chức năng, ứng dụng, nguyên tắc vận hành rơ le
- Rơ le giám sát, bảo vệ cách điện động cơ trung, hạ thế Offline (trước khi đóng điện)
"BKAII - Thiết bị truyền thông TỐT nhất với giá CẠNH TRANH nhất!"