Để hiện đại hóa lưới điện phân phối theo lộ trình phát triển hệ thống lưới điện thông minh đòi hỏi các đơn vị trong ngành cần tích cực nghiên cứu, học hỏi để đưa ra nhiều giải pháp mới sáng tạo hơn. Đặc biệt phải đáp ứng được các yêu cầu khắt khe về mặt kỹ thuật và giảm được chi phí đầu tư mở rộng hệ thống SCADA/DMS trong tương lai.
Trước yêu cầu này, Phòng Điều độ & Công nghệ thông tin (CNTT) PC Kon Tum đã ứng dụng thành công giải pháp truyền thông sử dụng cáp quang và kết hợp modem 3G/GPRS kết nối các thiết bị đóng cắt Recloser có giao thức IEC 60870-5-101/104 trên lưới điện phân phối tỉnh Kon Tum với hệ thống SCADA (Supervisory Control And Data Acquisition: Điều khiển, giám sát và thu thập dữ liệu) hiện có.
Hệ thống SCADA Kon TumTum được EVNCPC giao kế hoạch cho PC Kon Tum tự thực hiện đã thi công đã hoàn thành và đưa vào sử dụng từ năm 2014. Từ đó đến nay, hệ thống này đã và mang lại những hiệu quả rõ rệt trong công tác quản lý vận hành hệ thống lưới điện trên địa bàn tỉnh Kon Tum.
Từ chương trình, các điều độ viên có thể điều khiển đóng cắt từ xa các Recloser có kết nối. Qua đó, đơn vị quản lý vận hành giảm được thời gian mất điện, giảm được chi phí di chuyển và nguồn nhân lực, nâng cao độ tin cậy cung cấp điện cho khách hàng. Ngoài ra, hệ thống SCADA còn giúp các cán bộ quản lý, điều độ viên giám sát trạng thái của hệ thống lưới điện, thu thập các thông số vận hành của hệ thống, quản lý lịch sử hoạt động của các thiết bị trên hệ thống. Từ đó, đơn vị dự đoán được nhu cầu phụ tải và đưa ra các giải pháp quản lý vận hành, phát triển hệ thống lưới điện trong tương lai.
Hàng năm, lưới điện phân phối được đầu tư phát triển không ngừng để đáp ứng nhu cầu cung cấp điện cho khách hàng. Với cơ sở hạ tầng phức tạp, kết cấu lưới điện trải rộng khắp trên địa bàn, cho thấy nhu cầu cấp thiết từ thực tế vận hành và xu hướng phát triển trong ngành Điện.
Điều này tạo ra yêu cầu tất yếu trong việc đưa tự động hoá vào công tác quản lý, vận hành. Vì vậy, hệ thống SCADA cần không ngừng đầu tư mở rộng đồng bộ với sự phát triển để đáp ứng các yêu cầu về điều khiển, giám sát và thu thập dữ liệu trên lưới điện phân phối. Tuy nhiên, để đầu tư mở rộng đồng bộ hệ thống SCADA phải có tính dự phòng bảo đảm theo kịp sự phát triển bằng cách bổ sung hỗ trợ thêm cho phương thức truyền thông bằng sóng 3G như hiện nay.
Nhằm khai thác triệt để hạ tầng sẵn có đặc biệt là cáp sợi quang, năng lực truyền dẫn của các trang thiết bị CNTT hiện có đáp ứng nhu cầu sản xuất kinh doanh, Phòng Điều độ & Phòng CNTT PC Kon Tum đã nghiên cứu ứng dụng thành công giải pháp truyền thông sử dụng cáp quang & 3G kết nối các thiết bị đóng cắt Recloser có giao thức IEC 60870-5-101/104 trên lưới điện phân phối tỉnh Kon Tum với hệ thống SCADA hiện hữu.
PC Kon Tum đã triển khai cho 03 Reclose tại Ngọc Hồi và Kon Plong, tận dụng được năng lực của mạng viễn thông dùng riêng, đáp ứng đầy đủ các yêu cầu về mặt kỹ thuật khi kết nối với hệ thống hiện có, đồng thời dễ dàng lắp đặt, sử dụng. Các Recloser này bảo đảm kết nối liên tục với Trung tâm điều khiển, có dự phòng (02 đường kết nối), vận hành rất ổn định.
Sắp tới, PC Kon Tum sẽ xây dựng một trung tâm điều khiển đặt tại Phòng Điều độ PC Kon Tum có chức năng vừa giám sát, thu thập dữ liệu, điều khiển lưới điện 110 kV, vừa giám sát, thu thập dữ liệu, điều khiển lưới điện phân phối. Hoàn thiện kết nối SCADA đến trạm biến áp (TBA) 110 kV Kon Plong, Tân Mai, cơ bản đủ điều kiện xây dựng TBA không người trực trước tháng 6 năm 2016, kết nối SCADA đến các TBA 110 kV còn lại ( Kon Tum, Đăk Tô ) sau khi đã hoàn thiện việc cải tạo các tiêu chí kết nối.
Nguyễn Thanh Tùng