Chổi than là một thiết bị không thể thiếu trong các hệ thống động cơ điện tuy vậy nhưng tên nghe lại khá xa lạ với nhiều người. Bài viết này BKAII sẽ giúp các bạn có thêm góc nhìn chi tiết để hiểu chổi than là gì, cấu tạo, phân loại và nguyên lý hoạt động của chúng ra sao nhé!
Chổi than hay “carbon brush”là 1 vật có khả năng dẫn điện, truyền điện, kết nối điện bộ phận quay với bộ phận tĩnh. Chổi than giống như một chiếc bàn chải có hình dáng như chiếc chổi nhỏ trong ngành dụng cụ điện cầm tay, làm từ than đá và được quấn xung quanh là các sợi dây đồng.
Cấu tạo chổi than
Về hình dáng thì chổi than khá giống bàn chải đánh răng nhưng lại có 2 đầu. Một đầu sẽ có những dây dẫn bằng đồng để nối với tấm carbon. Đầu thứ 2 sẽ được nối với khung giá đỡ.
Trong khi hoạt động, các chổi than sẽ được tiếp xúc và được cấp một nguồn điện thông qua 1 cái nhíp (lò xo). Nhíp trên thị trường khá phong phú với lò xo cò mổ, lò xo lá, lò xo cuộn… Chúng được gắn vào chổi than.
Thường thì khoảng cách phía đầu dây dẫn của chổi than đến miếng than nằm ở bên trong của thiết bị được bảo đảm 3-5mm. Người ta thường dùng chốt hoặc gắn keo để kết nối phần đầu dây dẫn với miếng than đó. Ở bên ngoài, có đánh dấu, người dùng dễ dàng xác định được chính xác khoảng cách của dây dẫn ở bên trong. Mục đích của việc này là giúp cho người dùng biết được mức độ mòn của chổi và sẽ có điều chỉnh, thay thế kịp thời khi chổi đã mòn.
Nguyên lý hoạt động của chổi than
Đầu carbon của chổi than máy khoan sẽ được đẩy ra, tiếp xúc và trượt trên cổ góp điện, dẫn truyền nguồn điện đến bộ phận quay của động cơ.
Khi lò xo đẩy tiếp xúc với cổ góp sẽ tạo ra khoảng cách giữa chổi than với bề mặt giá đỡ 1 khe hở khoảng chừng 0.8-1mm, lúc này chổi than sẽ dễ dàng di chuyển. Nếu khoảng cách này không đảm bảo (không nằm trong giới hạn từ 0.8-1mm), dễ dẫn tới việc hư hỏng hoặc hoạt động không ổn định.
- Khe hở có độ rộng lớn hơn 1mm: Lúc này, chổi than bị rung lắc, trạng thái kéo dài sẽ dẫn tới mòn và gây ra hiện tượng tia lửa điện.
- Khe hở có độ rộng nhỏ hơn 0.8mm: Chổi than sẽ bị giãn nở do sức nóng tỏa ra trong quá trình sử dụng, làm cho chổi bị kẹt và dẫn đến hư hỏng cả giá đỡ lẫn chổi than.
Phân loại
Dựa vào hình dáng, các loại chổi than bao gồm:
- Chổi than đơn: Là dạng chổi than một miếng
- Chổi than kép: Do 2 chổi than đơn nối lại với nhau thông qua đầu nối hoặc dây cáp.
- Chổi than cấu tạo Sandwich: Gồm 2 tấm chổi than trở lên ghép cứng lại với nhau thành 1 khối như sandwich. Chất liệu các tấm chổi than này có thể giống hoặc khác nhau.
- Chổi than tách: Khác với dạng chổi than Sandwich, các miếng than ở dạng này không được ghép cứng lại với nhau, khi hoạt động sẽ di chuyển đồng bộ với nhau. Chất liệu cấu tạo của các miếng than có thể giống hoặc khác nhau.
Công dụng của chổi than
Tác dụng chính của chổi than là kết nối điện giữa các bộ phận và các bộ phận chuyền động trong động cơ điện. Cụ thể là bộ phận tĩnh (stato) và bộ phận quay (roto).
Với các sản phẩm máy khoan, máy mài, máy cưa, máy đánh bóng, máy hút bụi,... chổi than đóng vai trò quan trọng, vì phần lớn các dụng cụ cầm tay này đều sử dụng cơ chế truyền điện để tạo lực xoay mạnh.
Ngoài ra chổi than còn được sử dụng trong:
- Sử dụng cùng với các mô tơ xe ô tô hoặc xe máy.
- Đồ gia dùng như: máy hút bụi, máy sấy, máy say sinh tố.
- Ứng dụng động cơ máy phát điện.
Khi nào cần thay chổi than?
Sau một thời gian sử dụng, khi thấy các dấu hiệu suy giảm về công suất, chúng ta sẽ cần thay chổi than. Thay như thế nào sao cho đúng cách? Đầu tiên, hãy tháo toàn bộ ốc vít trên thân máy để có thể tiếp cận với chổi than.
Tiếp theo, hãy tháo bạc đạn ra. Khi thay chổi than, hãy thay cả bộ, đừng chỉ thay một chiếc để đảm bảo hiệu suất hoạt động cao nhất. Sau đó, hãy lắp chổi than mới vào. Khi lắp bạc đạn vào, hãy lắp ngược lại thao tác lúc tháo ra để đảm bảo đúng thứ tự ban đầu. Cuối cùng, tiến hành lắp vỏ, xoay ốc vít cẩn thận lại là hoàn tất quá trình.
Trên đây là những tìm hiểu của BKAII về chổi than, hy vọng bài viết mang lại những thông tin hữu ích cho các bạn. Có thắc mắc hay cần thêm thông tin các bạn liên hệ BKAII nhé!
Xem thêm:
- Tìm hiểu chung về bộ điều khiển tự động hóa khả trình PAC
- Tìm hiểu về thiết bị đóng cắt MCCB: khái niệm, cấu tạo, nguyên tắc hoạt động
- Những lưu ý cần biết về thiết bị đóng cắt
- Cách thức lựa chọn động cơ điện phù hợp
"BKAII - Thiết bị truyền thông TỐT nhất với giá CẠNH TRANH nhất!"